Prostat Biopsisinde Tespit Edilmiş Prostat Kanserinde Geçen Bir Terim Olarak: Perinöral İnvazyon Ne Anlama Gelir?

Multiparametrik prostat MRI da şüpheli alanların varlığında (PI-RADS-4 ve PI-RADS-5 Skor gibi) ya da yüksek serum total PSA seviyelerine bağlı prostat kanseri şüphesi nedeniyle ilk adımda prostat dokusundan iğne ile doku örneklemesi yani prostat biyopsisi uygulamaktayız. Prostat biopsisinin patolojik incelenmesi sonucunda prostat kanseri tanısı rapor edilebilmektedir. 

Biopsi sonrasında prostat adenokarsinomu tespit edilmiş bir vakada,

hepsinde olmasa da, birçok patoloji raporunda sıkılıkla geçen perinöral invazyon deyimi aslında biz robotik cerrahi yapan cerrahlar için oldukça ciddi bir detaydır ve özellikle sinir koruyucu robotik cerrahi yaklaşımda önemli bir parameteridir.

“Peri” anlam karşılığı “etrafı” anlamına gelir.

“Nöral” anlam karşılığı nörondan gelir ve “sinir” demektir.

“İnvazyon” anlam karşılığı ise “sirayet etmek” anlamında kullanılabilir.

Bir erkekte prostat bezinin sağında ve solunda ilerleyerek teğet geçen iki tane sertleşmeyi sağlayan sinir ve damar demeti vardır. Prostat bezinin kapsülünün hemen dışında olan bu ana cinsellik sinirlerinden çıkan ufak sinir lifcikleri, prostat kapsülünde ufak deliklerden prostat bezi dokusuna girer. Prostat bezi içinde seyreden sinir lifcikleri etrafında bir boşluk vardır. 

Bu sinir dalcıkları, gerçekte mikroskobik düzeyde  bakıldığında kanserin köken aldığı prostat salgı hücrelerine de oldukça yakındır (Şekil-1)

Şekil-1: 

Yeşil renkteki nöron -sinir- hücreleri prostat salgı bezciklerindeki epitel hücrelerinin tabanında bulunan bazal membranın altında ayrı bir alanda olup, aslında prostat salgı bezi hücreleri ile yakın ilişkidedir.

Prostat bezi içindeki salgı hücrelerinden kaynaklanan adenokarsinom hastalığı bez içinde zamanla büyüyerek genişlemektedir. Prostat bezi içinde salgı bezlerinin arasındaki bölgede yer alan mikroskobik sinirlerin etrafında kanser hücrelerinin sirayet etmesine “perinöral invazyon” denilmektedir.  Prostat bezinin kapsülünün dışında prostatı saran damar sinir demetinden gelen ufak sinir uçları prostat bezi içine ufak deliklerden girerler. Prostat kapsülünü delerek girdikleri için, perinöral invazyon varlığında, kanser hücrelerinin sinir çevresini sararak sinir boyunca ilerlemesi mikroskopik seviyede kapsüle penetre olmuş (sirayet etmiş) ya da kapsülün dışına çıkmış olma riskini de beraberinde getirmektedir. Bu da, sinir koruyucu yaklaşımda cerrahi sırasında dikkatli olunmadığı taktirde, kanserli dokunun cerrahi sınırda kalması ve ileri dönemde yeniden PSA total yükselmesi yani biyokimyasal  kanser nüksü ihtimaline neden olabilir. 

Yukarıda bahsedilen prostat bezi içindeki sinir inciklerinin etrafındaki boşluğun çevresini da çok çok ince bir kapsül çevreler. Bu boşluğa “perinöral boşluk” denir (Şekil-2, sağ alt kenardaki ufak şekil). Prostat adenokarsinom hücreleri bu kapsülü saldırgan özelliği ile yıkar ve sinirin çevresindeki perinöral boşluk boyunca sanki bir tünel içinde rahatlıkla ilerler. Bu rahatça ilerleme de bir  şekilde kanserin prostat kapsülü dışına daha rahatlıkla da çıkabilmesi demektir (Şekil-2).

Şekil-2: Perinöral boşluk denilen tünelcik kısmına giren kanser hücreleri, bu boşluğun yarattığı dirençsiz ortam ile ilerleyerek prostat bezi dışına daha rahat çıkabilir. 

Prostat biopsisinin patolojik incelemede sinir lifciklerinin etrafını saran kanser hücrelerinin varlığının araştırılması ve rapor edilmesi bu nedenle oldukça önemlidir. İşte bu terime biz perinöral invazyon diyoruz. 

Şekil-3: Perinöral boşlukları saran kanser hücreleri –siyah oklar-